Ik ben bijzonder geïnteresseerd in menselijke interactie. Tussen mensen schuilt het mooiste maar ook het lelijkste dat je kan (mee)maken. Mensen verschillen van elkaar. Het begin van ellende is wanneer mensen die verschillen niet kunnen velen. Wanneer ze zich niet meer in elkaar kunnen verplaatsen. Niet meer begrip opbrengen voor elkaars standpunten, keuzes, etc.
Dat vergt meer dan de schijn-tolerantie waarmee we elkaar in Nederland lange tijd in slaap hebben gesust. Echt elkaar willen begrijpen, vergt moed, nieuwsgierigheid en een bepaalde mate van opoffering.

Wanneer onbegrip aanwezig is, dan voelen mensen veel. De taal vindt er woorden voor: een steen op mijn maag, een drukkende atmosfeer, een muur van onbegrip. Ik ervaar onbegrip als een lui dier dat zich aandient en plots aanzwelt. Zoals de kogelvis zichzelf kan opblazen bij gevaar. Of een vervelende hond aan je voeten die zich groot maakt bij dreigend gevaar.
Over onbegrip een sonnet.

Onbegrip

Tussen ons zo’n harig wezen
ruige kop en grote bek,
vreet zich vol, zo valt te vrezen
en verdwijnt niet meer van deze plek.

Ja, toen wij nog zorgloos zweefden
onder de regendruppels door,
als twee koningskinderen leefden,
toen kwam dat beest bij ons niet voor.

Het heeft zich stiekem vastgeketend
met een ketting aan ons been,
onze wandel zwaar getekend,
we kunnen eigenlijk nergens heen.

Haar naam? Ik vertelde je al eens sip:
dat vreselijke monster, heet Onbegrip.

Deze week een paar mooie berichten: de CD opname met onder andere de koorsymphonie nr 6 van Julius Röntgen is heel lovend beoordeeld. Vier jaar geleden deed ik aan die opname mee: wat in het vat zit, verzuurt niet.  

Deze week op TV (http://www.nederlandssymfonieorkest.nl/modules/video_embed.php?serial=1338290660) een documentaire met Jan Willem de Vriend waarin ons koor Consensus Vocalis ook optreedt. Het gaat om de Matthäus van dit jaar (zie eerdere blog). Zo mooi om te horen hoe de orkestleden de hemelse muziek van Bach ondergaan!

Ik was vandaag in Zwolle bij een seminar over de optimale schaalgrootte van organisaties. Of het nou gemeenten, onderwijs- of zorginstellingen of restaurants (De Librije) zijn, schaal heeft iets te maken met markten, adherentiegebieden. Burgers/klanten bepalen met hun consumptiegedrag hoe groot de markt is. Ze laten zich niet door bestuurlijke grenzen beperken. Sterker, ze zien die grens niet eens.  Zo betoogde de inleider.  Er was een andere spreker die mooi vertelde hoe je leefwereld vanaf geboorte steeds groter wordt. Van de straat waarin je woont, naar de wijk waar je basisschool staat, naar de stad waar je studeert en de landstreek waar je gaat werken.
Zo'n gedachte had ik toevallig ook bij het laatste sonnet waaraan ik werkte. En op het moment dat ik dit schrijf, is het net rustig na een onweerachtig middageinde. Er komt nog meer onweer aan, dat voel en zie je. Alsof je dus tijdelijk in het oog zit. Zo lijkt het in het leven ook te zijn.

Lichtheid van bestaan

In een heldergroene beukenlaan
elke boom bij naam bekend,
viel ik de zonnestralen aan,
heb in regenplassen rondgerend.

Ging wonen in het avondland,
kreeg aan zee geen vaste grond.
er waaide wind vanaf het strand
die op land orkaankracht vond.

Schoot dwars door de storm
en landde midden in haar oog,
verbijsterd zoekend naar een vorm,
want alles is daar stil en droog.

Bestaan lijkt zo vaak een zwaardgevecht
tot de storm in en om mij zich te rusten legt.

Schrijven is een manier om de werkelijkheid te ordenen (Peter Terrin). Schrijven is een manier om dood te verwerken (A.F.Th van der Heijden). Schrijven is een poging om de sterfelijkheid te overwinnen. Allemaal motieven die ik dezer dagen gehoord of gelezen heb. Ik zat te na te denken over die gedachte van oneindigheid. Proust is onsterfelijk geworden, Shakespeare, Beethoven. Maar wat hebben deze mannen er zelf nu nog aan, dat ze in hun werken 'voortleven'? Hebben ze indertijd wel genoten van hun leven? Of gingen ze deels gebukt onder de scheppingsdrang? Een sonnet.

Onsterfelijkheid  

Heb jij je leven lang een droom gehad
om zo’n Parel van Hope te kweken
dat je met één slinger, David tegen Goliath,
de ban van Eindigheid kon breken?

De droom dat tijdgenoten zouden rouwen,
zodra magere Hein je gevonden heeft
en jou een mausoleum zouden bouwen
waarin je, de dood voorbij, verder leeft.

Maar wat als je in dat heilig streven,
die rusteloze wijding aan een hoger plan
niet genoeg genoot van simpel leven
zoals eenieder in zijn kinderjaren kan?

Zeg me, wat is het verhaal van de doden in de kerk
die vergeten kwijnen onder een versleten zerk?

Het ideaal is een gedicht te scheppen uit puur associatieve beelden en dan mijmerend, hand onder de kin, te kijken of er nog iets van betekenis in zit. Een beetje zoals een schilder z'n potten verf in action painting tegen het doek kwakt om er vervolgens lichtvoetig-diepzinnig over te doen, hier en daar achteloos een klodder verf bijwerkend. 
Zo ging het toen mijn dochter van 'bijna acht' (is belangrijk!) vanochtend op mijn bed dook en spontaan verslag deed van haar nieuwste droom. Ik hoefde alleen maar pen en papier te pakken.

Maartjes droom

We lagen lui op hangmatten in het bos
en aten tomatensoep met room;
tussen duim en vinger knipten we de aardbeien los
die hoog boven ons groeiden in een oude boom.

De jurken van mama waren onze deken,
op witte vellen verfden we een vers matras
dit alles had een oneindige droom geleken
als ik niet door een vleermuis wakker geworden was.

En zo zijn de beelden die ik overdag als witte parels raap
de mooiste sprookjesketting in mijn diepe slaap.

Atonement, boetedoening, heet de film die we vanavond keken. Mooi verhaal en prachtig verfilmd. Moest vandaag denken aan hoe je kunt leven in het moment. Deze film draaide om het dramatisch gegeven dat een gebeurtenis uit het verleden de verdere loop van levens bepaalt, het geluk dat de hoofdpersonen nog ondervinden, tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog. Hoe de oorlog vervolgens iedere hoop op toekomst wegslaat. In de vele pauzes (tja, RTL8) een sonnet gemaakt.

Dubbele melancholie

Wantrouw vandaag, mijn kind,
geloof niet alles wat je ziet,
wat je voor je voeten vindt
is werkelijk de waarheid niet.

Koester een herinnering,
ik zeg je: ga er in hangen
en als ik jouw slaaplied zing
wordt het voertuig van verlangen.

Richt je hoop op wat komt,
ga maar op je tenen staan,
bedenk: als het woord verstomt
is het met leven al gedaan.

Geen geluk in het moment,
als je dubbel melancholisch bent.